گره کور پلاستیک بر ریسمان نجات زمین - مجله همراهان

به گزارش خبرنگاران، امروزه وجه مشترک دشت ها، مراتع، کوهپایه ها، رودها و حتی دریاها سلطه بلاشک و بی رقیب پلاستیک است، سوغاتی که خود برای طبیعت به ارمغان برده ایم بدون آنکه بدانیم یا بخواهیم بدانیم که با اینکار چه خطرات و آسیب های جبران ناپذیری را متوجه طبیعت و زیستمندانش نموده ایم.

پلاستیک ها از همان روزی که بشر تخریب طبیعت را آغاز کرد به سلطه خاکی تنها رضایت نداده و به یاری انسان و باد و باران به منابع آبی راه پیدا کردند، حتما اخبار مختلفی از مرگ انواع حیوانات دریایی را بواسطه خوردن پلاستیک شنیده اید، همین اواخر هفته گذشته بود که یک نهنگ بزرگ در سواحل تایلند به دلیل خوردن 50 کیسه پلاستیکی به گل نشست و نهایتا با بالا آوردن تنها 5 کیسه جان خود را از دست داد.

از این دست اخبار به وفور شنیده ایم و این تنها جزء بسیار بسیار کوچکی از مرگ حیوانات به وسیله خوردن پلاستیک است، قطعا شمار قابل توجهی از حیوانات در گوشه و کنار جهان به دلیل خوردن پلاستیک جان داده اند و کسی هم از این مرگ دردناک خبردار نشده، اما شکی نیست که همه ما در مرگ این زیستمندان کره خاکی ایفای نقش نموده ایم.

روز گذشته روز جهانی محیط زیست بود، روزی که به جهت یادآوری اهمیت محیط زیست تحت این عنوان نامگذاری شده و به همین مناسبت هر ساله با توجه به دغدغه های موجود و عمق انواع تخریب ها و آسیب ها، شعاری به منظور وارد کردن تلنگری جهت بیدارباش جامعه بشری برای این روز انتخاب می گردد و این بار سلطه پلاستیک های رها شده در طبیعت جهان باعث شد که شعار سال 2018 غلبه بر آلودگی پلاستیک باشد.

پلاستیک ها به راحتی توسط وزش باد به نقاط مختلف جابجا می شوند و به دلیل ماندگاری بسیاری بالا در طبیعت و تجزیه پذیری طولانی مدت، اکوسیستم یک منطقه را به هم می زنند و همین امر زیستگاه حیات وحش و تنوع زیستی را با چالش های جدی روبرو می نماید، چنانکه امروز زیستمندان طبیعت با این چالش جدی دست به گریبان هستند.

یک رفتارشناس حیوانات در گفت وگو با خبرنگاران بیان نمود: با گذری در کنار جاده ها و دشت های ایران به راحتی می توان لکه های نازیبای پلاستیک را دید. این منظره زشت و تاسف برانگیز حاصل دست بشر است که آسیب های جدی به طبیعت وارد می نماید.

دکتر نادر صادقی راد با بیان اینکه وجود این حجم پلاستیک در کنار جاده های کشور گواهی بر این است که این زباله ها از خودروها به بیرون پرتاب شده اند، توضیح داد: ایران بیش از 10 هزار گونه گیاهی دارد که با ریختن این پلاستیک ها متحمل آسیب های سنگینی می شوند، اما مشکل جدی تر درخصوص حیات وحش است که متحمل عواقب جبران ناپذیر وجود این حجم پلاستیک در طبیعت می شوند.

وی تاکید نمود: مسلما این پلاستیک ها پس از مصرف محتویات آن که عموما خوراکی، میوه و تنقلات است به بیرون پرتاب می گردد و به دلیل کمبود مواد غذایی لازم برای حیات وحش در طبیعت همین باقی مانده انواع خوراکی ها در درون پلاستیک عامل بروز مشکل برای حیوانات است چراکه حیوانات به دلیل وجود همین باقی مانده به سراغ پلاستیک ها می فرایند و حتی اگر چیزی درون پلاستیک نباشد هم خوردن نمک به جامانده از تنقلات مصرف شده برای حیوان بسیار لذت بخش است، پس کیسه پلاستیک بانمک را می خورد و جان می سپارد.

صادقی راد افزود: بعضی از حیوانات نیز دوستدار جویدن هستند و در طبیعت جویای خوراکی های لاستیکی هستند که این احتیاج را برآورده می نماید، غافل از اینکه این پلاستیک چیزی جز مرگ را برای حیوانات به دنبال ندارد. چراکه خوردن پلاستیک معده و روده حیوان را درگیر می نماید، از بدن خارج نمی گردد و به مرگ منجر می گردد.

وی با اشاره به بعضی فعالیت های زیست محیطی نوجوانان و جوانان که در جهت جمع آوری پلاستیک ها و کاهش این فشار عظیم به طبیعت و تنوع زیستی هستند، گفت: گستره درگیری با آلودگی های پلاستیکی افزایش یافته است و برای کاهش آن باید از خود آغاز کنیم و حتی اگر کوششی در جهت جمع آوری و پاکسازی طبیعت از پلاستیک ها نداریم، به افزایش حجم پلاستیک ها در طبیعت یاری نکنیم.

این فعال محیط زیست با اشاره به حضور بعضی گردشگران خارجی در کشور که اقدام به جمع آوری زباله و پلاستیک از طبیعت کشور کردند، گفت: این اتفاق نوعی بیدارباش برای فرهنگ ایرانی هاست، کشور ما فرهنگی غنی و عمیق دارد و می تواند با یادآوری و تکیه بر این فرهنگ به یاری جوانان و دغدغه مندان و دوستداران طبیعت، محیط زیست خود را نجات دهد.

صادقی راد افزود: یک روز به عنوان روز جهانی محیط زیست نامگذاری شده است، اما باید 365 روز سال روز محیط زیست و پاکسازی آن باشد چراکه هر آنچه داریم از این طبیعت است و اگر این رویه ادامه یابد منتظر قهر کردن طبیعت باشیم.

به گزارش خبرنگاران، در امسال سازمان محیط زیست برنامه ها و اقداماتی در جهت مقابله با فراوری زباله های پلاستیکی و مصرف انواع پلاستیک داشته است. برای مثال مصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی کاملا در سطح سازمان ممنوع اعلام شد که البته اقدامی موثر در حوزه فرهنگ سازی است و امید است دیگر سازمان ها و دستگاه های اجرایی این رویه درست را دنبال نمایند، اما باید این رویکرد در جامعه تسری یابد و نکته قابل توجه در امر استفاده از پلاستیک استفاده از کیسه های پلاستیکی است که با حجم وسیعی در خریدهای مردم مورد استفاده قرار می گیرد و باید فکری برای آن کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی مطرح کرد: محیط زیست استان مرکزی در گام اول کاهش مصرف پلاستیک کوشش دارد تا در 550 نانوایی اراک با توزیع کیسه های پارچه ای استفاده از کیسه های پلاستیکی را کاهش دهد. پرداخت بخشی از هزینه این کیسه ها به عنوان یارانه انجام می گردد که اهرمی تشویقی برای شهفرایندان برای عدم استفاده از کیسه های پلاستیکی خواهد بود.

رضا میرزایی با اشاره به مصرف بالای پلاستیک توسط کشتارگاه مرغ استان مرکزی مطرح کرد: به عنوان نمونه روزانه 500 کیلوگرم پلاستیک به عنوان کاور مرغ توسط کشتارگاه های مرغ استان مرکزی مصرف می گردد که در ماه و سال رقم بسیار بالایی از مصرف پلاستیک را رقم می زند و باید کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی را با جدیت دنبال کرد.

به گزارش خبرنگاران؛ براساس آمار، 90 تن از پسماندهای روزانه بخش خانگی در استان مرکزی مربوط به انواع پلاستیک است که رقم بسیار بالایی است و باید با تغییر فرهنگ مصرف اتفاق مثبتی را در این راستا رقم زد.

براساس اعلام وب سایت روز زمین ( www.earthday.org ) هر دقیقه حدود 2 میلیون کیسه پلاستیکی یکبار مصرف در سراسر جهان استفاده می گردد، در سراسر جهان هر دقیقه یک میلیون بطری پلاستیکی خریداری می گردد و تخمین زده شده تا سال 2021 به بیش از پانصد میلیارد بطری برسد که کمتر از نصف آن بازیافت خواهد شد، هر ساله 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس ها می گردد که با آن می توان هر فوت مربع از سواحل جهان را با پنج کیسه پر از آشغال پلاستیکی پوشاند و اگر فراوری پلاستیک محدود نگردد تا سال 2050 وزن آلودگی پلاستیک از وزن ماهی های دریا بیشتر خواهد شد .

موارد مذکور تنها بخش کوچکی از فاجعه حاصل از استفاده و رهاشدن پلاستیک در طبیعت است که ادامه این رویکرد چیزی جز یک زمین پلاستیکی برای آیندگان به ارث نخواهد گذاشت.

متهم اصلی این گرفتاری حیوانات کسی نیست جز انسان ها که از سر بی توجهی و گاهی خودمحوری عرصه را بر دیگر زیستمندان این کره تنگ نموده اند و متاسفانه همچنان این رویه کاملا اشتباه خود را دنبال می نمایند و قسمت تلخ ماجرا دقیقا جایی است که فرزندان این رفتار غلط والدین را تکرار می نمایند و همین امر آینده طبیعت و محیط زیست را به سمت نگرانی و افقی کدر و مبهم راهنمایی می نماید.

تنها راه چاره ممکن برای کاهش و توقف استفاده از پلاستیک، در کنار فرهنگ سازی، استفاده از کیسه های پارچه ای و شاید استفاده از اهرم قانون و الزامات آن باشد. جهان در آستانه فرورفتن در باتلاقی از پلاستیک است که هر روز نفس های زمین را بیشتر از روز قبل به شماره می اندازد، در جهانی امروز که جایگزین های بی خطر و مناسبی برای پلاستیک وجود دارد تنها باید اراده کرد و راه چارههای موجود را اجرا کرد و تسری داد.

جمعیت جهان حدود هفت میلیارد نفر است، اما میزان مصرف پلاستیک در یک سال توسط جهانیان 500 میلیارد عدد کیسه پلاستیکی است و به گفته محمد درویش کنشگر محیط زیست و مدیر کل سابق دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، ایران هفدهمین جمعیت جهان را دارد، اما با مصرف 500 هزار تن پلاستیک در سال، پنجمین کشور مصرف نماینده پلاستیک جهان به شمار می رود. این اعداد و ارقام نشان می دهد که ایران بیش از 3 برابر متوسط جهانی پلاستیک مصرف می نماید و شاید یکی از دلایل مصرف این حجم پلاستیک رایگان بودن و سهولت در دسترسی باشد.

قطعا باید از خود آغاز کنیم، خوشبختانه در سال های اخیر بعضی از تشکل های مردمی اقدام به فراوری و توزیع انواع کیسه های پارچه ای در بین مردم نموده اند که اتفاقا از سوی جامعه مورد استقبال نهاده شد و این امر نویدبخش آمادگی جامعه برای پذیرش استفاده کمتر از کیسه های پلاستیکی است. تنها یک عزم ملی احتیاج است تا مردم به مانند گذشته وظایف مدنی و اجتماعی خود را به خوبی انجام دهند و قطعا با قدری فرهنگ سازی می توان سالی بدون پلاستیک را پشت سر گذاشت و حتی استفاده از پلاستیک را در سال های آینده کاهش داد و شاید بتوان یک روز به عمر کیسه های پلاستیکی سرانجام داد.