اقتصاد روستایی در گرو حمایت از اقامت گاه های بوم گردی - مجله همراهان

به گزارش خبرنگار از ،روستا...اینجا همان روستای زیبای خاطرات بچگی ام است. همان که بوی عطر نان درون تنور مادربزرگ مست و شادابم می کرد و خواب صبحگاهی را از سرم می پراند. یادش بخیر صبح که می شد، هیاهوی کار و کوشش در تمام اعضای خانواده موج می زد و پس از نشستن بر سر سفره ای خوش عطر از پنیر و ماست و شیر محلی و خوردن صبحانه،به سمت کسب و کار خود می رفتند.

از پدربزرگ که با آن چکمه های گلی و با آن دستان پینه بسته، بیل خود را به دست گرفته بود و به سمت باغ خود می رفت تا مادر بزرگ (خدا رحمتش کند) که جارو به دست تمامی خانه را جارو می کرد و با پاشیدن آب در حیاط خانه، چنان بوی عطر خاصی از خاک بلند می شد که هنوز هم نمی توان آن را با دنیایی از عطر های امروزی مقایسه کرد.

از صمیمیت مردم روستا با هم که نگو، گرم و خونگرم، برعکس زندگی شهرنشینی که همسایه، همسایه را نمی شناسد چه برسد به اینکه حال او را جویا گردد.

لباس های رنگین از جنس رنگین کمان که ارتباط می گرفت با آسمان صاف و شب های پر ستاره روستا و صدای جیرجیرک هایی که شبانه به آواز می آمدند و کنسرت سمفونیک خاصی را راهنمایی می کردند.

همه و همه آرامشی عجیب به همراه داشت؛ و این شد که هر از گاهی راستا خود را به سمت روستای پدری ام کج کنم تا از هیاهوی زندگی شهری و آن همه آلودگی و شیون ماشین ها به دور باشم.

چندی پیش که برای خرید لباس به بازار رفته بودم، دکور خاص مغازه حاشیه خیابان نظرم را به خودش جلب کرد. مغازه دار از پوشش خاص سنتی روستایی استفاده نموده بود که هر چشمی را به سوی خودش می کشاند. در تفکر خود فرو رفتم که چرا شهرنشین ها از آن همه نعمت به دور باشند و زمانی که تاب تحمل زندگی ماشینی برای آن ها به تنگ آمده است، بر روح و جسمشان مسکنی باشد.

همین شد که تصمیم گرفتم در مورد اقامتگاه های بوم گردی روستایی بیشتر تحقیق کنم. آدرس چندین اقامتگاه را از اینترنت جستجو و به سمت آن ها حرکت کردم تا از نزدیک با افرادی که در این حیطه فعالیت دارند آشنا شوم و در مورد کسب و کارشان و میزان تاثیر اقامتگاه ها بر اقتصاد روستا بیشتر بدانم.

روستا های اطراف شهر مشهد گزینه مناسبی برای بدست آوردن اطلاعات در این زمینه بود که تصمیم گرفتم به یکی از آنها سفر کنم. روستایی به نام کنگ که در حدود 48 کیلومتری مشهد قرار گرفته است و فضای ناب روستایی با آن همه توصیفات نقش بسته بر جسم و جان من که از کودکی خود به یادگار دارم را در آنجا لمس کردم.مسئول اقامتگاه فردی به نام محمد حسن بود که با آغوشی گرم پذیرایم شد و باب مصاحبه را با او باز کردم.

اقامت گاه های بوم گردی، نقطه عطف در توسعه پایدار روستا ها

محمد حسن با صمیمیت تمام و خونگرمی زیاد من را به نوشیدن چای در فضایی کاملا روستایی دعوت کرد و در همان حین از او درباره استقبال مردم نسبت به فضا های روستایی سوال کردم که در پاسخ گفت: در گذشته بسته به نوع فصل، اکثرا افراد فضاهایی، چون دریا، جنگل و موارد این چنینی را برای تفریح انتخاب می کردند، اما در حال حاضر اقامتگاه های بوم گردی نقطه عطف در توسعه پایدار روستا ها هستند و توجه مردم به این مکان ها بیشتر شده است و افراد با هدف مراجعه به روستا و فضاهای سنتی روستایی،راهی سفر می شوند.

او در ادامه به مهاجرت معکوس اشاره نمود و گفت: در گذشته به دلیل عدم توجه به اقامتگاه های بوم گردی و مسائل زیادی چون سختی فروش لبنیات روستایی در شهر ها و نبود اشتغال روستایی، خیلی از روستاییان به شهر مهاجرت می کردند و در حاشیه شهر ها با مشقت فراوان امرار معاش می کردند، اما در حال حاضر با استقبال مردم شهرنشین از اقامتگاه ها و رونق بیشتر کسب و کار روستایی،تمامی آن ها به روستای خود بازگشته اند و برای نمونه دیگر خبری از فروش با واسطه های مختلف لبنیات روستایی نیست و افراد از شهر به قصد خرید لبنیات به روستا مراجعه می نمایند که سبب افزایش میل روستاییان برای امید به زندگی و کسب و کارشده است.

او که در فضایی کاملا صمیمانه و به همراه پذیرایی زیبای سنتی و فضای گرم روستایی با من سخن می گفت در ادامه به نمونه ای دیگر از اشتغال زایی روستایی اشاره نمود و گفت: با وجود اقامتگاه های بوم گردی، کسب و کار روستاییان رونق بسیار خوبی گرفته است.

صحبت های من و محمدحسن در حدود یک ساعت به طول انجامید و در سرانجام بر خلاف میلم مجبور بودم او و فضای آرامش بخش روستا را ترک کنم. خیلی دوست داشتم که برای تهیه گزارشم به روستای مزینان که تداعی نماینده یاد استاد شریعتی بود بروم، اما به دلیل کمبود وقت به تماس تلفنی با خانم مزینانی بسنده کردم.

افزایش رونق فروش صنایع دستی روستایی

او که اقامتگاه بوم گردی خود را به یاد دخترش، نرگس نام نهاده بود در مورد ایجاد فضای کسب و کار روستایی این گونه گفت: با راه اندازی اقامتگاه نرگس در مزینان و استقبال مردم شهرنشین و حتی توریست های خارجی، توسعه روز افزون صنایع دستی، قالی بافی و گلیم بافی و حتی دارو های گیاهی را شاهد هستیم و هیاهویی عجیب در روستا به پا شده است و همگی مسرور از رونق و توسعه کسب و کار در روستا هستند.

از او در مورد اینکه بیشتر چه اقشاری به اقامتگاه او سفر می نمایند سوال کردم و در پاسخ گفت:میزبان کشور های مختلفی، چون آلمان، لهستان، فرانسه، چک، اسلواکی و ایتالیا بوده ایم و همین باعث ارز آوری به روستا و کشور می گردد که این مورد باعث تشویق روستاییان شده است تا در کلاس های آموزش زبان انگلیسی و فرانسه شرکت نمایند.

وی در سرانجام به آموزش هایی در مورد حفظ بافت سنتی در روستا اشاره نمود و گفت: آموزش هایی در قالب ساخت و سازی متناسب با بافت روستا و نیز حفظ فرهنگ سنتی و پوششی روستا، به روستاییان داده شده است تا به میراث گذشتگان در این روستا خدشه ای وارد نگردد.

اهمیت موضوع بوم گردی روستایی چنان در من تاثیر گذاشت که تصمیم گرفتم در این مورد به سراغ سرپرست معاونت گردشگری خراسان رضوی بروم و نظرات و صحبت های او را جویا شوم.

افزایش تعداد اقامتگاه های بوم گردی خراسان رضوی

یوسف بیدخوری سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی در مصاحبه با از ، گفت: از حدود 6 سال گذشته با رویکرد توجه بیشتر به اقامتگاه های بوم گردی گام های مثبتی برداشته شده است.

وی گفت: در سال های گذشته زمینه ای برای اقامت گردشگران از قبیل مکانی امن برای اسکان، سرویس بهداشتی، فضایی جذاب و دیدنی در کنار استفاده بهینه از غذا های سنتی با کیفیت، فراهم نبود و از حدود 6 سال گذشته با سیاست فراهم سازی تمامی این موارد، به سمت اقامتگاه های بوم گردی گام برداشته ایم.

سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی توضیح داد: تعداد اقامتگاه های دارای پروانه استان در حال حاضر 58 اقامتگاه است و حدود 117 اقامتگاه نیز در شرف بهره برداری است و در این مورد توجه اصلی ما به حفظ فضای سنتی مکان مورد اسکان می باشد.

بید خوری ادامه داد: سرمایه گذاری برای ایجاد اقامتگاه بوم گردی نیازمند سرمایه زیادی نیست و روستاییان می توانند منزل شخصی خود را با حفظ بافت سنتی روستایی، به عنوان یک اقامتگاه توریستی در نظر بگیرند و به عنوان منبع درآمد به روستای خود یاری نمایند. هرچند که دولت نیز تسهیلات ویژه ای از قبیل وام هایی با بازپرداخت بلند مدت،یاری به ایجاد فضای مناسب برای ساخت اقامتگاه با کیفیت و بستر سازی مناسب راه ها و راستا ها را در برنامه خود برای حمایت از اقامت گاه های بوم گردی دارد.

بیدخوری گفت:اگر به اقامتگاه های بوم گردی توجه بیشتری گردد، یاری شایانی به راه اندازی کسب و کار روستایی خواهد شد و مواردی چون راه اندازی سیستم حمل و نقل، فروش صنایع دستی، فروش محصولات دامی و تهیه و فروش غذا های سنتی را در پی خواهد داشت.

بنا باید جزئی از تپه باشد نه بر آن

از چندین سال گذشته کوشش هایی به جهت بستر سازی و ایجاد اقامتگاه های بومی روستای به منظور یاری به صنعت گردشگر،اشتغال زایی روستایی و ایجاد فضا هایی به جهت آرامش شهر نشینان شده است،اما باید در نظر داشت که در مواردی ورود توریست به مکانی سنتی و روستایی به مرور زمان آثار سویی از قبیل تغییر در پوشش و حتی گویش محلی، ساختار بنایی خانه های روستایی و آسیب به زیست بوم روستایی بر جای می گذارد که این مهم نیازمند آموزش به توریست و روستاییان خواهد بود تا از چنین آثار مخربی جلوگیری به عمل آید.

به عبارتی فرهنگ زندگی شهری نباید به روستا منتقل گردد در حالی که از روستا می توان به عنوان انتقال دهنده آرامش نهفته درون خود، به شهر استفاده کرد.

/ر. س

گزارشگر: فراز سلیمانی