سرمایه گذاری های خطرپذیر راه رسیدن به تولید پایدار هستند ، کسب وکارهای نوپا نیازمند یک سرمایه ریسک پذیر - مجله همراهان

گروه فناوری خبرنگاران؛ حمیده آقاجانی - از مشاغل سنتی تا کسب و کار های نوپا، اگر قرار باشد کاری راه بیوفتد یکی از نیاز های اساسی آن سرمایه است. امروزه بسیاری از فناوران، نوآوران و فارغ التحصیلان دانشگاهی با ایده های جدید وارد عرصه رقابت می شوند. برخی بخش ها همچون ناحیه های نوآوری، مراکز رشد و پارک های علم و فناوری برخی تسهیلات همچون فضای فیزیکی را فراهم می کنند، اما هنوز هم مسئله سرمایه گذاری اصولی به قوت خود باقی است.

سازمان هایی همچون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یا صندوق نوآوری و شکوفایی در گذشته وام هایی کم بهره به فناوران و دانش بنیان ها ارائه می کردند، اما همین وام ها هم مشکلاتی همچون سررسید بازپرداخت را به همراه داشت و اگر مجموعه ای به سوددهی نرسیده بود به ناچار درب کسب و کار را تخته می کرد و عطای تولید را به لقای ورشکستگی می بخشید.

حالا، اما شرایط سرمایه گذاری ها تغییرات عمده ای کرده است، بسیاری از صاحبان سرمایه حاضرند در سود و زیان کسب و کار های نوپا شریک شوند، زیرا به این باور رسیده اند که یک سرمایه گذاری هدفمند در کنار ایده ای پخته و جاافتاده کمتر ضرردهی دارد و با توجه به شرایط تحریمی و بازار خوب کشور های همسایه بازگشت سرمایه سرعت بیشتری به خود می گیرد. یکی از این مدل های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری خطرپذیر است.

سرمایه گذاری خطرپذیر که از آن با عنوان های سرمایه گذاری جسورانه یا سرمایه گذاری کارآفرینی نیز نام می برند، عبارت است از تأمین سرمایه لازم برای شرکت ها و کسب وکار های نوپا (استارت آپ) و کارآفرین که مستعد جهش و رشد ارزش و البته ریسک فراوانی است. این شرکت ها در مراحل ابتدایی رشد و تکامل مالی خود، مورد توجه سرمایه گذارانی هستند که با ارزیابی موشکافانه خود، شکاف سرمایه و کمبود نقدینگی شرکت های کارآفرین را جبران می کنند و در گروه سهام داران آن ها قرار می گیرند.

سرمایه خطرپذیر، از منابع مهم تأمین مالی شرکت های کوچک و نوپا است. شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر عموماً در شرکت هایی سرمایه گذاری می کنند که به تکنولوژی جدید یا روشی نو رسیده باشند، در این شرایط سرمایه گذاران در ازای پولی که سرمایه گذاری می کنند.

در سرمایه گذاری خطرپذیر در واقع سرمایه ای است که از گروه های سرمایه گذاری ای دریافت می کنید که با استارتاپ ها و کسب و کار های کوچک کار می کنند. این گروه ها بر سرمایه سرمایه گذارانی که می خواهند در شرکت هایی با پتانسیل رشد قوی در ازای دریافت سهام سرمایه گذاری کنند، نظارت می کنند.

دنیای سرمایه گذاری تغییر کرده است و امروزه بسیاری از صاحبان سرمایه و حتی برخی بانک ها حاضرند سرمایه خود را در اختیار شرکت های نوپا قرار دهند. معمولا در این مدل از سرمایه گذاری ها، سرمایه گذار در سه بخش بودجه اولیه، سرمایه مراحل اولیه و سرمایه مرحله پیشرفت در اختیار شرکت ها قرار می دهند؛ البته عمده دلیل چنین تقسیم بندی این است که صندوق های خطرپذیر مایلند با سرمایه های کم در تعداد زیادی از کسب و کار های جدید سرمایه گذاری کنند تا احتمال سودآوری از این شرکت ها بیشتر شود.

بسیاری از صاحبان سرمایه نیز در ایران به این حوزه علاقه نشان داده اند و مورد حمایت معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و صندوق نوآوری و شکوفایی نیز قرار گرفته اند. سورنا ستاری معاون علمی فناوری ریاست جمهوری، درخصوص شرایط سرمایه گذاری های خطرپذیر در کشور می گوید: جایگاه سرمایه گذاری خطرپذیر امروز در کشور نسبتا خوب است و ما توانسته ایم چند صندوق جسورانه در بورس ثبت کنیم که البته فرایند آن کند بوده، ولی نتیجه مطلوبی است.

معاون علمی فناوری ریاست جمهوری می افزاید: اکوسیستم نوآوری در کشور ما مغفول مانده در حالی که ما امروز بیشترین سرمایه را در آموزش و پژوهش قرار داده ایم، اما نتیجه ای نداشته، چرا دانشگاه ها امروز نمی توانند در این زیست بوم پیروز باشند، زیرا دانشگاه های ما هم نفتی هستند.

وی تاکید می کند: سرمایه گذاری خطرپذیر را در کشور در حال توسعه است به نحوی که سال گذشته 12 هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت های دانش بنیان پرداخت شد و امسال نیز این میزان دو برابر شده است.

تاریخ نشان می دهد که در بیشتر مواقع سرمایه گذاری های دولتی نتیجه مطلوبی به همراه نداشته است، زیرا بخش دولتی به مسئله سود یا زیان توجه نمی کند و در نهایت به بازگشت سرمایه فکر می کند، اما زمانی که بخش خصوصی در سود و زیان تولید محصولی شریک می شود، تمام تلاش خود را خواهد کرد تا محصول به سود برسد.

سورنا ستاری در این باره معتقد است: در کشور برای تامین مالی در بحث نوآوری با مشکل روبرو هستیم، اما دولت نمی تواند سرمایه گذاری خطرپذیر کند، در پژوهشگاه های دولتی هزینه های خوبی می شود و افراد خوبی هم بیرون می آیند، اما محصول ندارند و این بخش خصوصی است که باید به این حوزه وارد شود، زیرا محصول حاصل بخش خصوصی است.

اگر سازکار های قانونی درستی برای حمایت از بخش خصوصی و سرمایه گذاری های خطرپذیر باشد قطعا در روز های سخت تحریمی شرایط تولید کشور توسعه بیشتری خواهد یافت و این ظرفیت در کشور وجود دارد که علاوه بر تامین نیاز داخل مسئله صادرات نیز با قدرت بیشتری توسعه یابد.