اردبیل از نگاه سفرنامه نویسان خارجی - مجله همراهان

در گزارش سفرنامه نویسان خارجی عصر قاجار تا به امروز، اردبیل شهری توصیف شده که دو ویژگی عمده دارد؛ یکی طبیعت پاک و زیبا و دیگری هویت تاریخی بی مانند. اردبیل در اوایل دوران صفوی مرکزیت سیاسی پیدا کرد اما خیلی زود آن را وانهاد و آرامش و بکر بودن خود را حفظ کرد. در این مقاله توصیف یکی از مسافران خارجی زمان قاجار درباره اردبیل و سپس تجربیات گردشگر ها در سال های اخیر را مرور می کنیم.

پیر آمده ژوبر فرانسوی سال 1190 شمسی در سفرنامه اش از اردبیل نوشت. توصیفات ژوبر از اردبیل تنها گزارش نسبتاً جامع درباره این شهر در دوران قاجار به شمار میرود:

کشاورزی در اطراف اردبیل شکوفا است و میوه به وفور یافت می شود. شهر در جنوب رشته کوهی واقع است که در امتداد دریای خزر قرار گرفته است. همین رشته کوه اردبیل را از بادهای ساحل دریا حفظ می کند و در نتیجه اردبیل به خاطر هوای سالم خود به آبادان فیروز معروف شده است.

شیخ صفی الدین اردبیلی، شیخ حیدر و شاه اسماعیل در اردبیل دفن شده اند. مقبره ایشان، که مورد احترام عموم ایرانیان است، گنبدهای کم ارتفاعی دارد و فعلاً در حال خرابی است. وجود اجساد سلطان های آن سلسله قدیمی در شهر موجب شده تا ایرانیان اردبیل را مکانی مقدس به شمار آورند و بسیاری از روحانیان وصیت می کنند که در آنجا دفن شوند.

دشت مغان در نزدیکی اردبیل قرار گرفته است. در همین دشت بود که نادر پس از شکست دادن روس ها، بزرگان و سران کشور را گرد آورد و پس از نطقی هیجان انگیز، بر تغییر دولت و وضع حکومت تأکید کرد. او به اردبیل بازگشت و در آنجا مراسم تاج گذاری را به عمل آورد.

حاصلخیزی خاک، پاکیزگی هوا و فراوانی آب موجب آبادانی اطراف اردبیل شده است و حتی بعید نیست که اردبیل روزگاری یکی از شهرهای آباد و پررونق دولت ماد بوده باشد. تاورنیه و کورنی لوبروین هم از اردبیل نوشته اند اما نقشه هایی که از روی توضیحات آنان کشیده شده اشتباهات زیادی دارند. فاصله اردبیل تا تبریز را می توان در 30 ساعت پیمود و برای رسیدن از اردبیل تا غربی ترین ساحل دریای خزر هفت ساعت و نیم کافی است.

اردبیل انبار کالاهای تجاری و کاروان هایی است که از تفلیس، دربند و باکو به تهران و اصفهان می فرایند. بازارهای این شهر کاملاً مجهز و آماده است. شهر از نظر استحکامات چندان قابل اطمینان نیست، همچنین ساختمان جالب و قابل سکونت در آن آن قدر کم است که عباس میرزا به ناچار سراسر زمستان سال 1805 را در چادر به سر برد.

امروزه اردبیل جزو مسیرهای اصلی گردشگری در ایران به حساب نمی آید اما همچنان برخی جاذبه هایش گردشگر ها را به خود جلب می کند که در صدر آن ها آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی است. در ادامه آخرین نظرات گردشگر ها درباره جاذبه های اردبیل طبق سایت tripadvisor را می خوانیم.

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی

گردشگر استرالیایی در خرداد 96: آرامگاه و مجموعه ساختمان های اطرافش بیش از 700 سال قدمت دارند و بسیاری از عناصر معماری دوره های مختلف را در خود جای داده اند. آجرکاری های اولیه و همچنین کاشی کاری های دوره های بعد در آن قابل شناسایی هستند. باغ کنار ورودی اش هم دلربا است. مجموعه به گونه ای ساخته شده که یک سری درهای پشت سر هم باید باز شوند تا شما به ساختمان اصلی برسید. رنگ ها و جزئیات سقف آن پیچ در پیچ و هندسی است و حس را نوازش می کند.

مسافر اتریشی در شهریور 96: آرامگاه شیخ صفی الدین هنر اسلامی در بهترین شکلش را نشان می دهد و قطعاً ارزش دیدن دارد. ما از دریای کاسپی به سمت تبریز در حرکت بودیم که از آن دیدن کردیم. حالا دارند آنجا را بازسازی می کنند که چهره بهتری نیز به خودش گرفته. کاشی کاری های استادانه بنا بسیار مجذوب کننده هستند. همچنین بازتاب صدا در چینی خانه قابل توجه است و به عبارتی نسخه کوچک تر اتاق موسیقی عالی قاپوی اصفهان به شمار میرود.

اردبیل را دست خالی ترک نکنید؛ عسل های طبیعی و تازه اش بهترین انتخاب برای خرید هستند.

دریاچه شورابیل

مسافر استرالیایی در آبان 95: هتل ما در نزدیکی دریاچه شورابیل بود. محیط اطراف دریاچه بهترین جا برای آرامش یافتن است و پاکیزه ترین هوا را دارد.

دریاچه قله سبلان

مسافر استونیایی در شهریور 96: کوهنوردی به سمت دریاچه قله سبلان به فیزیک بدنی مناسبی نیاز دارد. دریاچه قله بسیار دیدنی است و به سختی کوهنوردی اش می ارزد.

مسجد جامع اردبیل و مسجد میرزا علی اکبر نیز از جمله جاذبه های مذهبی شهر اردبیل نزد گردشگر ها به حساب می آیند.