مرگ نابودگر تورم، پل ولکر که بود و چه کرد؟ - مجله همراهان

جهت دریافت مشاوره سفر با تور کانادا با ما همراه باشید.

به گزارش خبرنگاران رشد اقتصادی به شدت افت نموده و تورم دو رقمی شده بود. او ماموریت داشت این پدیده جدید را مهار کند. روشی که ولکر پایه گذاری کرد الگویی برای سیاست گذاری ضدتورمی شد. ولکر در فدرال رزرو هیچ گونه مداخله سیاسی را نپذیرفت و دخالت در یک نهاد مستقل را به حداقل رساند تا بتواند آمریکا را از باتلاق اقتصادی نجات دهد.

پل ولکر، سکاندار هیات مدیره فدرال رزرو آمریکا که توانست تورم افسارگسیخته آمریکا را از بین ببرد و قدرت و پرستیژ ایالات متحده را در دهه 70 و ابتدای دهه 80 میلادی بازگرداند، در سن 92 سالگی درگذشت. مردی که خود را وقف خدمت به جامعه کرد و در هیاتی بلند در تمام ابعاد (قد او حدود 2 متر بود) فعالیت خود را در نظام بانکی آمریکا آغاز کرد. ولکر از دوران ریاست جمهوری جان اف کندی تا باراک اوباما در حال فعالیت بود. اگرچه او بیش از 6 دهه سابقه فعالیت در حوزه سیاست پولی را در کارنامه خود دارد، شهرت او برای ایستادگی در برابر توفان های سیاسی با استقامت در برابر جلوگیری از مداخلات روسای جمهوری بود. ولکر در زمانی که حاضر شد ریاست بانک مرکزی آمریکا را بپذیرد به هیچ وجه اجازه دخالت در استقلال بانک مرکزی را نمی داد.

میراث ولکر

او پس از اتمام دوره ریاستش به فعالیت های خود ادامه داد و ریاست فدرال رزرو را به آلن گرین اسپن سپرد. ولکر نیز به طور منظم به برگزاری کلاس های آموزشی از نیویورک تا واشنگتن مشغول شد. در واقع مقاومت او برای حل مشکل تورم و جدالی که با فرایند صعودی قیمت ها به راه انداخته بود، او را تبدیل به یکی از مهم ترین بانکداران پیروز تاریخ کرد که جایگزینی برای آن به سختی پیدا خواهد شد. جی پاول سکاندار فعلی پولی فدرال رزرو در بیانیه ای اظهار کرد عمیقا نسبت به مرگ ولکر ناراحت است. او باور داشت هیچ کاری مهم تر از خدمات عمومی برای دولت وجود ندارد. زندگی او بالاترین نمونه ایده آل کمال محسوب می گردد، او نمونه شجاعت و تعهد برای انجام بهترین خدمات برای تمام آمریکایی ها بود. وفاداری او به کشور همچنان به عنوان یک میراث باقی مانده است.

چالش های ولکر

ولکر به زودی وارد چالش هایی شد که پس از نامزدی او برای ریاست فدرال رزرو از سوی جیمی کارتر در سال 1979 آغاز شد.

وظیفه او یافتن راهی برای مهار تورم بزرگ که به قیمت ها فشار می آورد، بود. تورمی که به سمت دو رقمی شدن در حال حرکت بود و در بازار تجارت خارجی نیز به دلار واحد پول رسمی ایالات متحده فشار وارد می کرد. رسیدن او به فدرال رزرو در آگوست 1979 مصادف شده بود با بحران اقتصادی داخلی در آمریکا و همچنین بحران هایی در خارج از خاک ایالات متحده. یکی از پیروزیت های ولکر این بود که او با نادیده انگاشتن دور ه های انتخاباتی ریاست جمهوری در آمریکا، به دنبال نوعی رهبری در فدرال رزرو بود که روشی عملی و ضدتورم را در استراتژی های پولی خود به کار بگیرد. ولکر جنگ خود را با مقامات کاخ سفید در زمان رونالد ریگان ادامه داد که این عمل او پایه و اساس ریکاوری بزرگ اقتصاد آمریکا در دهه 80 میلادی شد.

کارنامه زندگی مرد همواره خندان

ولکر که در نیوجرسی و در تاریخ 5 سپتامبر 1927 در خانواده ای از مهاجران آلمانی متولد شده بود، از کودکی تعلق خاطر به نظم و همچنین خدمات عمومی را به خوبی فرا گرفته بود. او بعد از اینکه با بالاترین نمره قبولی از دانشگاه پرینستون فارغ التحصیل شد، مطالعات خود را ابتدا در دانشگاه هاروارد و سپس در مدرسه اقتصادی لندن ادامه داد. ولکر که ابتدا کار خود را به عنوان یک دستیار پژوهشی آغاز نموده بود در سال 1952 به عنوان کارشناس اقتصادی به فدرال رزرو نیویورک ملحق شد.

شرط ورود به فدرال رزرو؛ استقلال

در شرایطی ولکر کار خود را در فدرال رزرو آغاز کرد که گفت هیچ گونه مداخله سیاسی را نمی پذیرد و دخالت در یک نهاد مستقل را به حداقل رساند تا بتواند آمریکای دچار تورم دو رقمی را بهتر از باتلاق اقتصادی آن دوره نجات دهد.

در اواخر دهه 70 رئیس فدرال رزرو پل ولکر برای درمان رکود تورمی به شدت نرخ بهره را افزایش داد و آن را دو رقمی کرد. از آن موقع هرگز هیچ اقتصاد پیشرفته ای چنین نرخ بهره ای را تجربه ننموده است. این سیاست که به سناریوی تورم زدایی معروف شد بسیار پیروز بود و تورم ایالات متحده را کاهش داد. در گام نخست، در اواخر دهه 1970 با اجرای سیاست های انقباضی پولی نرخ بهره به شدت افزایش یافت و با فاصله قابل توجهی نسبت به نرخ تورم، بالاتر نهاده شد. پس از اعمال سیاست های انقباضی، نرخ تورم کاهش یافت و به حدود قابل تحملی رسید، هرچند افزایش نرخ بهره نوساناتی را در نرخ فراوری ملی در پی داشت ولی با اجرای سیاست های پولی و کاهش نرخ تورم، نرخ انتظاری بهره نیز کاهش پیدا کرد و به تبع آن فراوری ملی با بهره گیری از سیاست پولی منضبط از ثبات برخوردار شد. در نتیجه با اعمال سیاست های مناسب طرف عرضه، فراوری ملی در راستا بهبود نهاده شد.

قانون مرد تورم شکن: قانون ولکر به محدودیت های معاملاتی و مجموعه قوانینی که از سوی دولت ها و نهادهای نظارتی وابسته به آنها، بر امور مؤسسات اقتصادی و بانکی، اعمال می گردد، اشراف دارد. این قانون به موسسات اقتصادی تاکید می نماید که فعالیت بال های مختلف نهاد از جمله تأمین سرمایه، سرمایه گذاری و بخش اعتباری و تسهیلاتی آن، جدا از یکدیگر باشند. همچنین بانک ها اجازه ندارند، تا نقش مشاور اقتصادی و در عین حال اعتبار دهنده به مشتری را ایفا نمایند. هدف ولکر از اعمال این قوانین جلوگیری از به وجود آمدن تضاد در منافع بین موسسه اقتصادی و مشتری آنها است. این قانون به نام پل ولکر رئیس پیشین فدرال رزرو، نام گذاری شده است. به نظر پل ولکر فعالیت های عرف در صنعت بانکداری باید در محدوده جذب سپرده، اعطای تسهیلات عادی و اعطای تسهیلات مسکن باقی مانده و بانک نباید با پول سپرده گذاران و مشتریان خود، وارد سفته بازی و بازارهای معاملاتی ریسکی گردد، چرا که در آن صورت، ریسک واقعی را سپرده گذار تقبل می نماید و نه بانک. در پی بحران اقتصادی 2012-2007 میلادی در ایالات متحده که از یک طرف متاثر از فعالیت های پرریسک موسسات اقتصادی با پول سپرده گذاران و از طرف دیگر عدم نظارت کافی نهادها بر فعالیت ها و ابزارهای پیچیده اقتصادی بود، احتیاج به اعمال این نوع از قوانین روشن تر شد.

مستقل ترین سکاندار پولی: یکی از اقدامات مهم ولکر که با مخالفت های گسترده روبه رو شده بود، بیانگر روحیه استقلال طلبانه وی برای نهاد پولی است. آقای ولکر دارای شهرت خوبی در محافل اقتصادی بود و به خاطر تفکر مستقل محافظه کارانه و مستقلش شناخته شده بود. اما هیچ کس در اداره درجه استقلال را نمی دانست. در اکتبر 1979 او تغییر عمده ای در سیاست فدرال ایجاد کرد. او از سیاست های طولانی مدتی که برای حمایت از نرخ بهره دلخواه به وسیله خرید و فروش اوراق اعمال می شد، فاصله گرفت. در عوض، یک تئوری پولی دیگر را الگوی راستا فدرال رزرو کرد؛ تنظیم اهداف سختگیرانه برای کنترل عرضه پول در حالی که اجازه می داد نرخ بهره به صورت شناور حرکت کند.

مخالفت کابینه کارتر با ولکر: مشاوران ارشد اقتصادی جیمی کارتر به شدت نسبت به شیوه عجیب سیاست گذاری ولکر معترض بودند. آنها ایجاد بی نظمی و عدم اطمینان در خصوص نرخ بهره وام گیرندگان تجاری را یکی از دلایل نقدها خود عنوان می کردند. آنها معتقد بودند زمانی که عرضه پول سخت است و نرخ بهره بالاتر به عنوان پیامد قطعی این سیاست گذاری ها (اشاره به تئوری های ولکر) فشار زیادی بر اقتصاد وارد خواهد نمود. ولکر بدون اعتنا به این گونه از اعتراضات، براساس علم و اعتقاد خود ادامه داد. کارتر با توجه به کاریزمای سکاندار پولی منتخب خود، بدون زیر سوال بردن استقلال فدرال رزرو، نظاره گر بهبود اقتصاد آمریکا با اصلاحات ولکر شد.

در اواخر دهه 70 رئیس فدرال رزرو پل ولکر برای درمان رکود تورمی به شدت نرخ بهره را افزایش داد و آن را دورقمی کرد. از آن موقع هرگز هیچ اقتصاد پیشرفته ای چنین نرخ بهره ای را تجربه ننموده است. این سیاست که به سناریوی تورم زدایی معروف شد بسیار پیروز بود و تورم ایالات متحده را کاهش داد. در گام نخست، در اواخر دهه 1970 با اجرای سیاست های انقباضی پولی نرخ بهره به شدت افزایش یافت و با فاصله قابل توجهی نسبت به نرخ تورم، بالاتر نهاده شد. پس از اعمال سیاست های انقباضی، نرخ تورم کاهش یافت و به حدود قابل تحملی رسید، هرچند که افزایش نرخ بهره نوساناتی را در نرخ فراوری ملی در پی داشت؛ ولی با اجرای سیاست های پولی و کاهش نرخ تورم، نرخ انتظاری بهره نیز کاهش پیدا کرد و به تبع آن فراوری ملی با بهره گیری از سیاست پولی منضبط از ثبات برخوردار شد. در نتیجه با اعمال سیاست های مناسب طرف عرضه، فراوری ملی در راستا بهبود نهاده شد.

از این رو منطقی کردن نرخ بهره بانکی، انضباط پولی و کنترل رشد پایه پولی در دستور کار بانک مرکزی نهاده شد. دستاورد مهم این اقدام کاهش تورم 12 ماهه از 5/ 37 درصد در تیر ماه سال 1392 تا 19 درصد در سال 93 بود که چنین کاهشی در تورم نقطه به نقطه در تاریخ معاصر ایران بی نظیر است. چنانچه ادامه فرایند کاهشی نرخ تورم در سال های آینده نیز یکی از اهداف کلیدی برنامه اقتصادی دولت است، تغییرات سیاست در قبال نرخ سود بانکی باید با احتیاط انجام گردد. نگاهی به سیاست های پولی بسیاری از کشورها نشان می دهد که افزایش نرخ بهره یکی از ابزارهای دولت ها برای کنترل تورم بوده است.

اقدام مهم ولکر

ولکر در سال 1980 نرخ بهره صندوق را به بالاترین مقدار خود در تاریخ رساند تا بتواند به تورم دو رقمی که اقتصاد آمریکا را به چالش کشانده بود، سرانجام دهد. همچنین در سال 2015 قانون ولکر بانک ها را از استفاده سپرده مشتریان برای سود خود منع نموده بود. ولکر مجبور بود با تورم 10 درصدی سالانه ایالات متحده با سیاست های انقباضی خود مقابله کند. او با حرکتی شجاعانه نرخ صندوق فدرال را در مارس 1980 از 25/ 10 درصد به 20 درصد رساند و مقدار آن را دو برابر کرد. بعد در ماه ژوئن او برای مدت کوتاهی نرخ را پایین آورد؛ اما زمانی که تورم دوباره بازگشت ولکر مقدار نرخ بهره را در ماه دسامبر به 20 درصد افزایش داد و تا ماه می 1981 مقدار آن را بالای 16 درصد نگه داشت.